παραμήκιο

Γένος πρωτόζωων της ομοταξίας των βλεφαριδωτών ή εγχυματογενών. To paramaecium aurelia, που παίρνουμε ως παράδειγμα, είναι μονοκύτταρος οργανισμός, σχήματος ωοειδούς, μήκους περίπου 0,25 χιλιοστών, ο οποίος ζει στα εγχύματα και στα βαλτώδη νερά. Το π. είναι επενδυμένο με ανθεκτική επιδερμίδα από την οποία προβάλλουν δονούμενες βλεφαρίδες, που επιτρέπουν τη μετακίνηση του ζώου στο υγρό περιβάλλον· οι βλεφαρίδες δεν κινούνται όλες μαζί, αλλά διαδοχικά, σαν ένα κύμα συσπάσεων που απλώνεται σε όλο το σώμα. Η επιδερμίδα παρουσιάζει δύο ανοίγματα, ένα που λέγεται κυτόστομα, για τη λήψη της τροφής, η οποία αποτελείται από μικροσκοπικά φύκια και βακτηρίδια, και ένα άλλο που λέγεται κυτοπυγή, από το οποίο εξέρχονται τα υπολείμματα της πέψης. Η τροφή φέρεται προς το κυτόστομα με δίνη που προκαλείται στο υγρό από τις κινήσεις των βλεφαρίδων· την πέψη ενεργούν ειδικές κύστεις, τις οποίες μετακινεί συνεχώς στη μάζα του κυτοπλάσματος η περιδινούμενη κίνηση του ενδοπλάσματος. Κάτω από την επιδερμίδα βρίσκονται μικρά νημάτια σε σχήμα καρφιού, τα οποία λέγονται τριχοκύστεις και το π. τα εξακοντίζει για να αμυνθεί εναντίον ενδεχόμενων εχθρών. Όπως το μεγαλύτερο μέρος των βλεφαριδωτών, έτσι και κάθε π. είναι εφοδιασμένο με δυο πυρήνες, που, εξαιτίας των σχετικών διαστάσεών τους, λέγονται μακροπυρήνας και μικροπυρήνας. Η αναπαραγωγή είναι γενικά αγαμική και πραγματοποιείται με σχάση του σώματος στη μέση περίπου του μεγάλου άξονά του· όταν όμως οι συνθήκες του περιβάλλοντος γίνονται δυσμενείς, η αναπαραγωγή γίνεται μέσω ανταλλαγής μεταξύ των δύο συνεζευγμένων ατόμων, από μέρους των αντίστοιχων μικροπυρήνων. Παραμήκιο (paramaecium aurelia). Φάση γενετήσιας αναπαραγωγής. Μερικά δείγματα πρωτόζωων του γένους των παραμηκίων, που κινούνται χάρη στις πολυάριθμες δονούμενες βλεφαρίδες.

* * *

ή παραμέκιο, το

ζωολ. γένος μεγαλόσωμων ολότριχων βλεφλαριδοφόρων πρωτοζώων τής τάξης υμενόστομα με 8 τουλάχιστον είδη.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. paramecium (< παρ[α]-* + -μήκης < μήκος)].